بهتآورترین روایتهای رسانهای اعتراضات ایران | مطالبه «زن - زندگی - آزادی» جنسیتی است و باید جدی گرفت | راهحل اعتراضات اخیر گفتگو است نه سرکوب
تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۶۱۱۵
به گزارش همشهری آنلاین، با اعلام خبر فوت مهسا امینی بعد از فراخوانی در گشت ارشاد، ناآرامیها در نقاط مختلف کشور شکل گرفته و در بسیاری از نقاط به اغتشاش و درگیری کشیده شده است. اما منشاء این اعتراضات، عوامل گسترش ناگهانی آن و راهکارهای درست رویارویی با آن، موضوعاتی مهم و پیچیده است که بررسی آنها، نیازمند دریافت نظر نخبگان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
معترضان مشارکت کننده در هر شکل اجتماعی سیاسی از اعتراض ماهیتاً مطالبهگر هستند؛ یعنی هم چیزی میخواهند به عنوان مطالبه مثبت و ایجابی و هم چیزهایی را نمیخواهند، به عنوان مطالبه منفی و سلبی. مثلاً در سطح جوامع جهانی و در همه اعتراضات اجتماعی سیاسی یک سده اخیر درخواست آزادی، رفاه و بهزیستی، امنیت، سلامت و آینده بهتر، پایبندی حکومتها و عمل به حقوق بشر و شهروندی یک مطالبه مثبت و ایجابی جهانی (و همچنین منطقهای و ملی و محلی) است؛ و در عوض حذف تبعیض، ستم، نابرابری، بیعدالتی و محرومیت هم یک مطالبه منفی و سلبی در سطح جهانی و ملی و محلی است.
با این حال اگر بخواهیم تاریخی و مستند بحث کنیم، میتوانیم به دوره معاصر ایران نگاه کنیم، به ویژه به اعتراضات اجتماعی سیاسی یک و نیم دهه اخیر از جمله خرداد ۱۳۸۸، دی ۱۳۹۶، آبان ۱۳۹۸، تابستان ۱۴۰۰ و اعتراضات اخیر در شهریور و مهر ۱۴۰۱ ایران که مستعد و بایسته تحلیلهای جامعه شناختی گسترده، تبیینهای کمّی و تفسیرهای کیفی فرهنگی - اجتماعی و سیاسی - حقوقی است.
اعتراضات اخیر ۱۴۰۱ چون از لحاظ جامعه شناختی در تحلیل بنده «پست مدرنیستی» (متنوع و متکثر و چند قومی فرهنگی زبانی جنسیتی) و «فمنیستی» (زنانهگرا و زنانهمحور و زنانه حضور بامطالبات زنانه) و «سکولاریستی» (فارغ از مطالبات دینی و دغدغههای دینی) و «رسانهای شده» (استفاده گسترده از شبکه های اجتماعی مجازی و نیز قرارگرفتن خبر اعتراضات تحت پوشش خبری گسترده رسانههای جهانی و شبکه های رادیو تلویزیونی ماهوارهای فارسی زبان خارج از کشور) هستند؛ بنابراین جنس مطالبات و شکل بیان آنها و حتی شیوه مواجهه نیروهای امنیتی و انتظامی با آن هم متمایز از اعتراضات ۸۸ و ۹۶ و ۹۸ و ۱۴۰۰ بوده است.
مطالبه محوری اعتراضات ۱۴۰۱ وفق شعار جهانی شده آن «زن – زندگی - آزادی» است و بسیار ماهیتاً جنسیتمحور و فمنیستی و پست مدرنیستی و سکولاریستی است؛ البته به همان معنایی که کمی پیش عرض کردم. این مطالبه محوری طبیعتاً با کار – وظیفه محول شده به نهاد سازمان «گشت ارشاد» یا به صورت رسمی و قانونی آن «پلیس امنیت اخلاقی» کولزیوم و برخورد دارد و به تبع میتواند از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و سیاسی حقوقی هم فی نفسه (ذات کار) و هم لنفسه (نحوه کار) مسالهساز باشد.
اما از آنجا که وفق «منطق اجتماعی» و «مکانیزم واقعیت اجتماعی» رخ دادن هر رخدادی از جمله اعتراضات اجتماعی سیاسی مانند اعتراضات شهریور –مهر ۱۴۰۱ نیازمند یک «میدان علل» (محیط انباشته شده از علل و دلایل موثر بر شکل دان به یک رخ داد) و یک «عامل ماشه» (عامل مؤثر و مقوم نهایی که مانند کبریت در یک انبار باروت عمل میکند و حادثه را میترکاند و منفجر میکند) است؛ بنابراین گشت ارشاد و فاجعه مهسا – ژینا امینی نقش عامل ماشه برای رخ دادن اعتراضات اخیر تلقی میشود.
«میدان علل» هم همانا «انباشت انفجاری اعتراضی» مطالبات نسلی و مطالبات زنانه بیان نشده و برآورد نشده نسلی جوانان و نوجوانان دختر و پسر دهههای ۱۳۶۰ -۱۳۹۰ و عقدههای اجتماعی، فرهنگی سیاسی درگلومانده چند نسل مؤثر و مهم نسبت به «عملکرد سیستم» و شیوه و «سبک زندگی روزمره» در جامعه است.
باید بروزات اجتماعی - سیاسی اعتراضی انفجاری را جدی گرفتطیف و پیوستار جامعهشناختی به اصطلاح «نیروهای اجتماعی» (یعنی کنشگران، کارگزاران و مشارکتکنندگان) خیزشهای اجتماعی سیاسی- فرهنگی اعتراضی اخیر در ایران اسلامی ما چند نسلی و چند گروهی هستند. منظور نسل دختران و پسران دهههای ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ است که قاعدتاً تجربه زیسته حضور در اعتراضات قبلی را نداشته و نیز همچنین بخشی از دختران و پسران نسل ۱۳۸۰ (و یحتمل اندکی هم نسل نوجوان ۱۳۹۰) است که قاعدتاً و احتمالاً اولین تجربه زیسته حضور آنها شرکت فعال دراعتراضات تابستان ۱۴۰۰ و شهریور - مهر ۱۴۰۱ است.
حضور در این اعتراضات برای این نسلها که از گروه اجتماعی «دانشآموز – دانشجو» هستند و از نقش طبقه اجتماعی و پایگاه اجتماعی آنها (بالا / متوسط/ پایین) هم میتوان فعلاً صرفنظر کرد؛ برای این نسلها و گروهها از لحاظ جامعهشناختی یعنی نوعی «دیده شدن اجتماعی» و «به رسمیت شناخته شدن سیاسی» و «به حساب آمدن حقوقی» از سوی سیستم و جامعه است و منطقاً عقل مدیریتی و عقلانیت سیاسی در حکمروایی نیز حکم میکند که باید این بروزات اجتماعی- سیاسی اعتراضی انفجاری را جدی گرفت؛ و به تبع و به نحو مقتضی و وفق مصالح ملی و دینی که داریم و اساس هویت ملی مذهبی ما نیز هست، سیاستهای اجتماعی فرهنگی حقوقی این مرزوبوم پرگهر معنوی تمدنی را به سمت دیدن و برآورده ساختن مطالبات نسلی و یا در سازگاری با آنها جهت داد.
مطالبات زنان را باید جدی گرفتنجاتی حسینی یکی از خصایص جامعهشناختی اعتراضات سراسری و جهانی شده شهریور- مهر ۱۴۰۱ ایران اسلامی را «جنسیتی بودن و زنانه بودن بودن» آن دانست و اظهار داشت: هر چند در جریان فرایند منتهی به «انقلاب اسلامی مردمی ۱۳۵۷» زنان سنتی و مدرن ما حضور جدی و پرشوری داشتند و هر چند در اعتراضات خرداد ۱۳۸۸ هم نسبتاً چنین بود به ویژه در کلان شهر و متروپل تهران و چند شهر بزرگ و بازهم زنان (مادران ودخترانشان) مشارکت فعال داشتند اما ما تنها شاهد «حضور زنانه» بودیم و نه «مطالبات زنانه» (در دی ۱۳۹۶، آبان ۱۳۹۸ و تابستان ۱۴۰۰ هم این گونه بود فقط حضور زنانه بود و بس) . بنابراین آنچه یک خیزش اعتراضی را فمنیستی و زنانه میکند صرف «حضور زنانه» نیست، بلکه بروز، ظهور و وجود «مطالبات زنانه» است – یعنی آنچه تنها در پویش اعتراضی رو به گسترش شهریور – مهر ۱۴۰۱ شاهد آن هستیم. «مطالبه ایرانی اما جهانی شده زن – زندگی – آزادی» فینفسه جنسیتی، زنانه و فمنیستی است و باید آن را قطعاً جدی گرفت حتی اگراین اعتراضات هم جمع شود. زیرا این «مطالبات فمنیستی» موتور محرکه همه سیاستهای اجتماعی، فرهنگی،حقوقی و سبکهای زندگی آینده زنان و دختران این مرزوبوم ایرانی اسلامی و نیز پویشها و خیزشهای اعتراضی انفجاری بعدی است.
راهحل اعتراضات اخیر سیاست گفتگویی است نه سرکوباین پژوهشگر مطالعات علم و دین میگوید: از سال ۲۰۰۰ میلادی (۱۳۸۰ شمسی) در سطح جهانی توجه به «سیاست خیابانی» street politics and policy گسترده و در برنامه و دستور کاری جنبشهای اجتماعی قرار گرفته است؛ یعنی اصالت دادن به لزوم و ضرورت و اهمیت و جدیت قطعی حضورگسترده و تماموقت همه مردمان معترض کف خیابان برای تغییر و تصحیح سیاستها و تاثیرگذاری بر عملکرد حکومتها و دولتها و حتی به صورت رادیکال آن انقلاب و تغییر رژیم تا حصول به نتیجه مطلوب و مقصود.
چند نظریهپرداز برجسته جهانی از جمله به صورت خاص «اسلاوی ژیژک» فیلسوف اجتماعی سیاسی شوریده اسلونیایی (و آلن بادیو و ژاک رانسیر فرانسوی) این سیاست خیابانی را در برابر «سیاست گفتگویی» هابرماس discursive politics and policy نهادهاند چون بنای سیاست گفتگویی لزوماً حضور در خیابان نیست بلکه به ضرورت گفتگوی میان مردمان با حکومت برای رفع منازعه و رسیدن به مصالحه و تفاهم و توافق تاکید دارد.
ژیژک به صورت خاص معتقد است تنها راه تصحیح سیاستها و برآورده شدن مطالبات از طرف حکومت و دولت و جامعه تنها «تسخیر خیابان با حضور در خیابان برای فتح سنگرها» است؛ و نه گفتگوی بیحاصل لوکس میان دولت و مردم و یا مردم و کارشناسان و نخبگان دولت.
ایران اسلامی طی دو دهه اخیر به ویژه در اعتراضات خرداد تا بهمن ۱۳۸۸ شاهد سیاست دوم خردادی جنبش سبز یعنی «سیاست فشار از پایین و چانه زنی از بالا» بود که حاصل تلفیق سیاست خیابانی و گفتگویی بود اما به صورت ایرانی شده و البته نه چندان موفق آن. (جالب آنکه ظاهراً ژیژک از این سیاست خیابانی درایران ۱۳۸۸ هم حمایت کرده بود). اما از ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰ سیاست خیابانی محوریت یافته است و در عوض، سیاست گفتگویی بیرمق و کمرنگ شده؛ اگر نگوییم کاملاً حذف شده است. چالش مهم سیاست خیابانی، رادیکال شدن و احتمالاً میلیتاریزه شدن آن است از هر دو طرف منازعه یعنی: «مردم و پلیس» چیزی که متاسفانه در اعتراضات ماه اخیر ۱۴۰۱ میبینیم. برای رفع این چالش راه حل صحیح منطقاً و عقلاً و شرعا و اخلاقا فقط «سیاست گفتگویی» است و نه سرکوب.
ضرورت قانونی کردن فرهنگ اعتراضات مدنی مسالمتآمیزنجاتی حسینی ضمن اشاره به تضاد و تناقض روایتهای رسانهای از اعتراضات شهریور میگوید: وفق روایت رسانهای رسانه ملی و نیز روایتهای رسانههای حکومتی و دولتی، اعم از خبرگزاریها و روزنامهها و پلتفرمهای شبکههای اجتماعی هوادار حکومت و دولت؛ رویکرد مسئولان (پلیس به عنوان محور مدیریت بحران میدانی) خویشتنداری و حفظ نظم و تدبیر برای جمع کردن اعتراضات (آن چه آنان اغتشاشات مینامند) است؛ بی هرگونه اعمال خشونت و خونریزی! اما در روایتهای رسانهای شهروند – خبرنگاران، عاملان درگیر در اعتراضات ۱۴۰۱ و شاهدان عینی و پوشش خبری و مستند رسانههای خبری فارسی زبان خارج از کشور (با محوریت بیبیسی فارسی و ایران اینترنشنال و رادیو فردا به ویژه و تا اندازهای من و تو و صدای امریکا) نحوه برخورد پلیس با مردم روایت دیگری دارد که همانا سرکوب است و بازداشت و کشتن معترضان – چیزی که آمار آن در رسانه ملی هم بازتاب داده شده است.
وی افزود: تضاد و تناقض این روایتهای رسانهای از اعتراضات شهریور – مهر ۱۴۰۱ به حدی است که برای نمونه در «روایت رسانهای رسانه ملی» پلیس ما و مردم ما با هماند و به هم «گل» تعارف میکنند! و از هم تقدیر و تشکر میکنند که البته «سنت حسنهای» است (از جمله در پوشش خبری نشان داده شده دوشنبه شب مورخ ۴ مهر ۱۴۰۱ برنامه خبری «بیست و سی» از اجتماع فراخوان داده شده حکومتی از مردم مسلمان در روز یکشنبه برای دفاع از مقدسات اسلامی دینی)؛ اما در پوششهای خبری ۲ هفته اخیر که توسط رسانههای فارسی زبان خارج از کشور و شهروند خبرنگاران داخل کشور تهیه و نشان داده شده و ارسال شده یا در شبکههای اجتماعی نیمهوصل و نیمهقطع بخاطر محدودیت اینترنتی داخل کشور و حتی برخی رسانههای مستقل داخلی و روزنامههای داخلی رسمی هم منتشر شده است؛ پلیس ما به مردم معترض ما «گلوله» تقدیم میکند و معترضان هم با پلیس درگیر میشوند و به آنها حمله میکنند و حتی موجب کشته شدن پلیس میشوند که قطعاً هر دو «سنت سیئهای» است (درست مانند روایتها از آتش زدن مکانها و خودروها و فضاها و تاسیسات و اموال عمومی). این دو نوع روایت متضاد و متناقض و گیجکننده «گل و گلوله میان مردم و پلیس»، قطعاً از بهتآورترین و شوکآورترین روایتهای رسانهای جهانی از اعتراضات شهریور – مهر ۱۴۰۱ است که هم جای مطالعات تخصصی جدی راهبردی و کاربردی دارد و هم جای تصحیح سیاستهای رسانه ای ملی و داخلی و بومی و محلی.
نجاتی حسینی در ادامه میگوید: فارغ از این روایتها، آنچه شایسته ایران اسلامی به عنوان یک جامعه پویا و پایا است، سیاست و رویه «قانونی کردن فرهنگ اعتراضات مدنی مسالمتآمیز شهروندی وفق قانون اساسی» است؛ بنابراین چون این سیاست منطبق بر قانون اساسی است و این قانون میثاق بین مردم و حکومت است و یک قرارداد اجتماعی معتبر و موثق و لازمالاجرا از سوی طرفین یعنی مردم وحکومت؛ بنابراین عمل به آن نه تنها هیچ خدشهای به سیستم و جامعه وارد نمیآورد که عامل بازتولید پویایی ایران اسلامی نیز هست. در غیر این صورت، باز هم بروز و ظهور مقطعی سیاستهای خیابانی در آیندههای نزدیک و دور هم چنان بسیار محتمل و ممکن خواهد بود.
رسانههای خارج از کشور توانستهاند اعتراضات ۱۴۰۱ را در سطح جهانی رسانهای و جهانی کنند. نحوه بازتاب و بازخوانی و بازنمایی رخدادها برای تاثیرگذاری بر ذهن وکنش مخاطبان رسانه بسیار مهم است و جدی و باید مورد تامل سیاستگذاران رسانه در ایران قرار گیرد.
کد خبر 709119 منبع: ایرنا برچسبها اغتشاش خبر ویژه مهسا امینی اعتراض - تجمع - تحصنمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: اغتشاش خبر ویژه مهسا امینی اعتراض تجمع تحصن روایت های رسانه ای اعتراضات شهریور اجتماعی سیاسی سیاست گفتگویی اعتراضات اخیر سیاست خیابانی ایران اسلامی مطالبات زنان جامعه شناختی خارج از کشور نجاتی حسینی روایت ها مهر ۱۴۰۱ داده شده سیاست ها جدی گرفت
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۶۱۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بحرانهای اخیر نتیجه سیاستهای سلطهطلبانه غرب بوده است
امیر سرتیپ آشتیانی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح روز جمعه ۷ اردیبهشت ماه در بیست و یکمین اجلاس وزرای دفاع سازمان همکاریهای شانگهای در آستانه قزاقستان ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع وزرای دفاع سازمان همکاری شانگهای از برنامه ریزی و استقبال گرم دولت جمهوری قزاقستان تقدیر و تشکر و اظهار کرد: در طول چند ماه گذشته اتفاقات ناگواری در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای نظیر حوادث تروریستی در ایران، روسیه و پاکستان که موجب کشته و مجروح تعدادی از شهروندان و مردم بیگناه شد به وقوع پیوسته است در اینجا لازم میدانم ضمن محکوم نمودن این حوادث با خانوادههای قربانیان ابراز همدردی نمایم از سوی دیگر از هفت ماه پیش، تاکنون شاهد نسل کشی ارتکاب جنایت جنگی و کشتار وسیع زنان کودکان، امدادگران و خبرنگاران و تخریب وسیع زیر ساختها و بیمارستانها توسط رژیم غاصب صهیونیستی در فلسطین هستیم که متاسفانه با حمایت و کمکهای همه جانبه حامیان این رژیم و انفعال مجامع و سازمانهای بین المللی همراه گشته است.
وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران ضمن به رسمیت شناختن حق دفاع مشروع ملت فلسطین، جنون کشتار و تروریسم دولتی رژیم صهیونیستی و حامیان آن را به شدت محکوم کرد و گفت: متاسفانه در ادامه تجاوزگری و جنگ طلبی رژیم صهیونیستی؛ اخیرا این رژیم با هدف تشدید و توسعه جنگ در منطقه و انحراف افکار عمومی از جنایات و نسل کشی خود در غزه با نقض صریح ماده ۳۱ کنوانسیون وین ساختمان کنسولی جمهوری اسلامی ایران در سوریه را هدف قرار داد که منجر به شهادت تعدادی از مستشاران نظامی کشورمان که بنا به دعوت این کشور در دمشق حضور داشتند، شد البته جمهوری اسلامی ایران بر اساس حق دفاع مشروع مندرج در ماده ۵۱ منشور ملل متحد و با توجه به عدم محکومیت این اقدام در شورای امنیت سازمان ملل متحد با تکیه بر مولفههای قدرت خود اقدام به تنبیه متجاوز کرد.
امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه پاسخ جمهوری اسلامی ایران به این تجاوزگری صرفاً یک اعلان هشدار محدود با هدف ایجاد بازدارندگی و در عین حال پرهیز از گسترش درگیری بود، افزود: باید تاکید کنم جمهوری اسلامی ایران به دنبال جنگ و افزایش تنش در منطقه نمیباشد با این وجود هر گونه جسارت تعدی و محاسبه غلط توسط دشمنان با پاسخ مقتضی و پشیمان کننده روبرو خواهد شد.
سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی مواضع اصولی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در محکومیت حمله تروریستی به اماکن دیپلماتیک جمهپری اسلامی ایران در سوریه را بسیار ارزشمند بر شمرد و گفت: ضمن تشکر از مواضع منطقی و سازنده دولتهای روسیه و چین به ویژه در نشست ۱۴ آوریل شورای امنیت سازمان ملل متحد در حمایت از حق دفاع مشروع جمهوری اسلامی ایران تاکید مینمایم دفاع جانبدارانه و بی قید و شرط برخی کشورهای غربی از اقدام رژیم صهیونیستی منجر به بی اعتباری و تضعیف نقش و کارکرد سازمانهای بین المللی در ایجاد نظم و امنیت در جهان خواهد شد.
وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه حوادث و تجربیات امروز جهان ما را به سمت ضرورت درک واقعیات جدید نظام بین الملل و چگونگی شکل گیری هندسه نظم جدید جهانی رهنمون میسازد، تصریح کرد: در نظام بین الملل در حال گذار آنچه که بیش از همه به چشم میخورد؛ تشدید رقابت قدرتها در عرصهها و حوزههای وسیعتر به ویژه نظامی و امنیتی، نادیده گرفتن حقوق ملت ها، به کارگیری استانداردهای دوگانه در مواجهه با مسایل بین المللی، تشدید بحرانهای ژئوپلیتیکی مانند تلاش جدید غرب و ناتو در توسعه به شرق، تزلزل در معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات، توسعه کمی و کیفی سلاحهای کشتار جمعی، سوء استفاده برخی قدرتها از گسلهای موجود و شکافهای اجتماعی و قومیتی جهت تضعیف حاکمیت ملی کشورها، استفاده از ابزار تروریسم در جنگها و شکل گیری تروریسم ترکیبی، بهره گیری از ابزار جنگ اقتصادی و تحریم توسط قدرتهای سلطه گر و تلاش این قدرتها برای حفظ برتری و هژمونی خود در جهان میباشد.
امیر سرتیپ آشتیانی با بیان اینکه بدون تردید بسیاری از بحرانها و جنگهای چند دهه اخیر به ویژه در عراق، افغانستان، اوکراین و فلسطین نتیجه رویکردها و سیاستهای سلطه طلبانه و تمامیت خواهانه غرب و ناتو بوده است، گفت: در مقابل این جریان شاهد ظهور و افزایش تمایلات جدی در برخی کشورها و قدرتهای نوظهور برای دفاع از حقوق، هنجارها و ارزشهای ملی و بین المللی نظیر عدالت، استقلال، برابری، صلح و امنیت از طریق همکاری جمعی و حرکت به سمت یک نظام مستقل و عادلانه هستیم و اگر بخواهیم واقع بینانه قضاوت نماییم؛ نقش سازمان همکاری شانگهای در شکل گیری این روند بسیار حائز اهمیت میباشد. بدون تردید سازمان همکاری شانگهای به سبب برخورداری از ظرفیتهای متنوع و گسترده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و امنیتی با طی کردن مسیری هوشمندانه؛ اکنون به یک نهاد تأثیرگذار و نقش آفرین در روندهای جهانی و به ویژه ایجاد سازوکارهای چند جانبه گرایی و نیز به محل رجوع بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است.
وزیر دفاع با بیان اینکه پدیده تروریسم در حال حاضر به یک معضل اساسی در جهان تبدیل شده است، اظهار داشت: از آن جا که یکی از اهداف راهبردی سازمان همکاری شانگهای مقابله با تمامی مظاهر تروریسم و ریشههای آن است؛ انتظار میرود مقابله جدی و عملی با این پدیده بیش از گذشته در دستور کار سازمان قرار گیرد و در همین رابطه با توجه به وقوع اتفاقات تلخ و ناگوار ناشی از اقدامات گروههای تروریستی در جغرافیای امنیتی سازمان همکاری شانگهای به ویژه در طول یک سال گذشته؛ معتقدیم پاکسازی تروریسم از درون جغرافیای سازمان به عنوان یک اولویت جهت حفظ و توسعه بیشتر اعتماد، دوستی و حسن همجواری متقابل بین کشورهای عضو از طریق رایزنی مداوم بهره گیری از ظرفیتهای مشترک و تبادل تجربیات و اطلاعات یک اصل و الزام راهبردی به شمار میرود.
سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی ادامه داد: نکته حائز اهمیت در مبارزه با تروریسم؛ شناخت ریشه ها، دلایل، آموزههای فکری و معرفتی، روش ها، تاکتیک ها، حامیان و منابع مالی از جمله استفاده از رمز ارزها است. گرچه تروریسم ریشه در جهل، عقب ماندگی افراط گرایی، تبعیض و بی عدالتی دارد، لکن امروزه شاهد خروج تروریسم از وضعیت سنتی و نقش آفرینی در اشکال جدید به عنوان یک ابزار قدرتمند برای برخی از قدرتهای جهانی در جنگهای نوین و ترکیبی میباشیم علاوه بر این به موازات تروریسم سخت؛ شاهد نوعی از تروریسم نرم تحت عنوان تروریسم اقتصادی هستیم که میتوان نمونههای بکارگیری آن را توسط نظام سلطه علیه برخی از اعضاء سازمان همکاری شانگهای در قالب اعمال تحریمهای یک جانبه و چند جانبه مشاهده کرد.
امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به آموزههای دین مبین اسلام بر پرهیز از افراط گرایی و رفتارهای خشونت آمیز و همچنین توجه به حقوق بشر و رعایت اخلاق انسانی افزود: جمهوری اسلامی ایران نه تنها خود قربانی تفکرات تکفیری تروریستی مورد حمایت غرب و ناتو میباشد؛ بلکه در عرصه مقابله با این تفکرات پیشرو بوده و هزینههای مادی و معنوی زیادی در این خصوص متحمل شده و سربازان و فرماندهان عزیزی مانند سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی را تقدیم مردم، امنیت منطقه و جهان نموده است.
وزیر دفاع جمهوری اسلامی ایران تلاش مجدد و مستمر قدرتهای شکست خورده در افغانستان برای بازیابی و احیاء گروههای تروریستی مانند داعش را یک تهدید بزرگ برای جغرافیای امنیتی شانگهای بر شمرد و گفت: یکی از اولویتهای مهم سازمان میبایست تمرکز جدی بر مسایل مختلف افغانستان باشد. بدیهی است حمایت از سازوکارهای مبتنی بر مشارکت همه اقوام، گروهها و مذاهب در تعیین سرنوشت میبایست در دستور کار قرار گیرد.
امیر سرتیپ آشتیانی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از تاریخ فرهنگ حوزه تمدنی و موقعیت راهبردی و همچنین ظرفیتهای مختلف ژئوپلیتیکی خود میتواند هم راستا با سایر کشورهای عضو در تحقق اهداف سازمان به ویژه در حوزههای نظامی و امنیتی مؤثر باشد، افزود: نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برای توسعه و تعمیق مناسبات دفاعی و نظامی با کشورهای عضو سازمان در قالب همکاریهای دو و چند جانبه امادگی کامل دارند و در همین رابطه با توجه به تجربیات ارزشمند جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با تروریسم در منطقه، آمادگی داریم توانمندی، دانش و تجربیات خود در حوزه مبارزه با تروریسم را در اختیار سایر اعضاء قرار دهیم.
وزیر دفاع ایران ادامه داد: با توجه به برگزاری رزمایشهای مرکب دریایی میان جمهوری اسلامی ایران و برخی از اعضای سازمان همکاری شانگهای نظیر روسیه و چین و با مشارکت برخی دیگر از اعضای سازمان امیدواریم با توجه به جایگاه دریا در اقتصاد جهانی و نیز با مشارکت همه اعضاء شاهد ایجاد کمربند امنیت دریایی شانگهای که ضامن تبدیل اقیانوس هند به یک آبراهه امن بین المللی است، باشیم در اجلاس سال گذشته اشاره کردم که پیام ثابت و همیشگی دکترین دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران پیام صلح، ثبات، دوستی و امنیت برای کشورهای همسایه منطقه و جهان است. در این چهارچوب همکاریهای دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران و سازمان همکاری شانگهای میتواند حوزههای مختلفی مانند تبادل اطلاعات و تجربیات در مقابله موثر با تروریسم، افراط گرایی و تجزیه طلبی رزمایشهای مشترک، همکاریهای آموزشی، مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر، جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی و تشدید بحران آوارگان، مقابله با تهدیدات نوظهور جنگهای اطلاعاتی و شناختی و جرایم سایبری و بسیاری دیگر را شامل گردد.
سرتیپ ستاد محمدرضا آشتیانی با اشاره به پیشنهادهای اجلاس گذشته افزود: مایلم در این اجلاس نیز پیشنهاداتی را برای تقویت ظرفیتها و قابلیتهای سازمان مطرح نمایم که امیدوارم سازوکارها و زمینههای تحقق آن به شکل مناسبی فراهم گردد؛
۱ - تاسیس مرکز تحقیقات ضد تروریسم و برگزاری نشستهای منظم به منظور تقویت تفاهم و ایجاد گفتمان مشترک و همچنین تبادل تجربیات و دستاوردهای مشترک؛
۲- ضرورت تدوین سازوکار مناسب برای همکارهای مشترک سازمان جهت مقابله با تهدیدات نوظهور از جمله دفاع مشترک سایبری و منظومههای ماهوارهای نظیر اسپیس ایکس) مقابله با استفاده از رمزارزها در جهت تامین مالی از اقدامات تروریستی و سایر اقدامات مورد نیاز
۳- ایجاد یک سامانه مشترک امن و سریع جهت تبادل اطلاعات میان اعضاء در چهارچوب یک مرکز امنیت اطلاعات؛ در این رابطه جمهوری اسلامی ایران آمادگی خود را در جهت ایجاد این سامانه و مرکز اعلام مینماید.
۴- آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای برگزاری رزمایش مشترک ضد تروریسم در سال ۲۰۲۵ و همچنین برگزاری یک سمینار و نشست علمی جهت بررسی ابعاد مختلف تروریسم؛
۵- تشکیل ساختار و یا کارگروه صنایع دفاعی میان اعضاء با هدف تقویت همکاری و تجمیع توانمندیها برای مقابله با تهدیدات پیش رو به ویژه مقابله با تهدیدات امنیتی و تروریستی.
باشگاه خبرنگاران جوان سیاسی دفاعی امنیتی